Heb je ooit iemand horen zeggen: “Ik ben aan het chunken?” Nee? Geen zorgen, ik ook niet. Tot voor kort. Het klinkt als iets wat je doet tijdens het kauwen, maar eigenlijk heeft het meer te maken met denken in lagen. Denk aan een ui (of een cake met meerdere lagen, als dat lekkerder klinkt). Je kunt het steeds verder afpellen of juist weer een laagje toevoegen, afhankelijk van hoeveel je wil weten of uitleggen.

Dus, wat is dat ‘chunken’ nou eigenlijk? Simpel gezegd is het een manier om te praten over iets op verschillende niveaus van detail. En dat is handig als je wilt begrijpen waarom mensen bepaalde dingen doen, zoals elke dag een cappuccino kopen (die je eigenlijk niet nodig hebt, maar toch elke ochtend die heerlijke geur niet kunt weerstaan).

Upchunken: De kunst van het abstraheren
Stel je voor: iemand vraagt waarom je elke ochtend die cappuccino koopt. Dan kun je ‘upchunken’ door een stapje naar boven te gaan in de hiërarchie van redenen. “Ik heb het nodig om wakker te worden,” zeg je dan. Maar waarom? “Omdat ik fris en alert wil zijn.” En waarom dat? “Omdat ik dan beter kan functioneren op mijn werk.” Zie je wat er gebeurt? We gaan van ‘cappuccino’ naar een abstractere behoefte: ‘beter functioneren’. Upchunken draait dus om het begrijpen van de grotere, meer abstracte behoefte die achter een handeling ligt.

Of om een ander voorbeeld te nemen: stel dat je een trein ziet. Upchunken we, dan noemen we het ’transportmiddel.’ Nog verder upchunken? Dan wordt het ‘manier van verplaatsen’. Ga je helemaal abstract, dan krijg je misschien zelfs zoiets als ‘vrijheid’ of ‘mogelijkheid om de wereld te ontdekken’. Klinkt ineens een stuk spannender dan die saaie, volle wagon, nietwaar?

Downchunken: Terug naar de details
Maar laten we eerlijk zijn, soms wordt alles een beetje te vaag. Als iemand zegt: “Ik wil de wereld ontdekken,” kun je niet meteen een treinkaartje boeken. Daarom bestaat er ook zoiets als ‘downchunken’. Dat is wanneer je zegt: “Oké, maar wat bedoel je precies? Een trein? Een vliegtuig? Een fiets misschien?” Nu gaan we van dat vage, abstracte idee van ‘verplaatsen’ naar iets specifieks, zoals ‘intercity tussen Amsterdam en Groningen’. En kijk eens, daar heb je ineens een duidelijk plan!

Hoe ‘Chunken’ je leven kan veranderen (En misschien ook niet)
Dit idee van chunken komt eigenlijk voort uit het werk van grote denkers zoals Bertrand Russel en Gregory Bateson. Ja, die mensen die lekker diep nadachten over het leven. Maar de essentie is: of je nu abstract gaat denken of juist lekker concreet, het kan je helpen om beter te begrijpen wat mensen (of jijzelf) écht willen. Waarom blijft je vriend elke keer tot 2 uur ‘s nachts Netflix kijken? Misschien niet om het kijken zelf, maar omdat hij ontspanning zoekt, of even wil ontsnappen aan de dagelijkse stress (upchunken). Nu kun je voorstellen hoe hij misschien beter kan ontspannen door een andere gewoonte, zoals… yoga? Wandelen? Schilderen?

Het mooiste is, je kunt chunken gebruiken om jezelf uit te dagen en creatief nieuwe oplossingen te vinden. “Waarom blijf ik maar die snack halen elke middag?” “Omdat ik me verveel.” “Wat zou je anders kunnen doen om die verveling te verhelpen?” Zo verken je nieuwe opties zonder direct vast te lopen in dezelfde oude patronen.

Diepere inzichten in praktische toepassingen van chunken
Chunken in persoonlijke ontwikkeling
Chunken kan een krachtig hulpmiddel zijn in persoonlijke ontwikkeling. Wanneer je jezelf afvraagt waarom je bepaalde gewoonten hebt, kun je beginnen met downchunken. Bijvoorbeeld, als je merkt dat je elke avond laat opblijft, vraag jezelf dan af: “Wat zoek ik in deze tijd?” Misschien is het ontspanning of tijd voor jezelf. Door verder te downchunken, ontdek je misschien dat je behoefte hebt aan meer vrije tijd of minder stress. Dit inzicht kan je helpen om alternatieven te vinden, zoals het inplannen van een ontspannende hobby of het creëren van een betere balans tussen werk en privéleven.

Chunken in communicatie
In gesprekken kan chunken ook nuttig zijn. Stel dat je in een team werkt en er onenigheid is over een project. Door upchunken te gebruiken, kun je de discussie naar een hoger niveau tillen en de bredere doelen van het project bespreken. Wat willen jullie uiteindelijk bereiken? Dit helpt om de focus te verleggen van persoonlijke meningsverschillen naar gezamenlijke doelstellingen. Downchunken kan ook helpen om misverstanden op te helderen door specifieke vragen te stellen over wat iemand precies bedoelt.

Chunken bij probleemoplossing
Bij het oplossen van problemen kan chunken helpen om de situatie vanuit verschillende perspectieven te bekijken. Als je bijvoorbeeld vastloopt in een project, kun je upchunken om de onderliggende redenen voor de stagnatie te begrijpen. Wat zijn de bredere trends of uitdagingen die invloed hebben op het project? Vervolgens kun je downchunken om specifieke acties te identificeren die je kunt ondernemen om weer vooruitgang te boeken.

Conclusie
Chunken is een waardevolle techniek die ons helpt om zowel abstract als concreet na te denken over onze ervaringen en behoeften. Door upchunken kunnen we de grotere context en diepere redenen achter ons gedrag begrijpen, terwijl downchunken ons helpt om specifieke acties en oplossingen te formuleren. Of het nu gaat om persoonlijke ontwikkeling, communicatie of probleemoplossing, chunken biedt ons de mogelijkheid om effectiever en creatiever met uitdagingen om te gaan.

Van trein naar filosofie: Een wereld van verschil
Dus, daar heb je het: upchunken en downchunken. Het klinkt misschien ingewikkeld, maar het is gewoon een chique manier om te zeggen dat je naar het grotere plaatje kijkt of juist inzoomt op de details. Het is een beetje als uitzoomen op Google Maps en de hele route zien, en dan weer inzoomen om dat ene koffietentje te vinden waar je onderweg een stop wilt maken.

En de volgende keer dat je iemand hoort praten over chunken, kun je een knikje geven en zeggen: “Ja, absoluut, dat klinkt als een flinke downchunk naar de kern van het probleem.” Wie weet, misschien word je wel de goeroe van het chunken onder je vrienden. Of misschien blijf je gewoon lekker je cappuccino drinken en noem je het ‘upchunken naar alertheid’. Hoe dan ook, je kunt er in ieder geval over meepraten.