Stel je een dansvloer voor. Twee mensen dansen een tango, de een leidt, de ander volgt. Het is een vloeiende samenwerking, waarbij de leider de bewegingen van de volger eerst observeert en zich aanpast, voordat hij subtiel richting geeft aan de dans. Dat is het principe van volgen en leiden in een notendop – een subtiele kunst die niet alleen op de dansvloer werkt, maar ook in communicatie, leiderschap en zelfs het dagelijks leven.

Maar hoe werkt dat eigenlijk? En waarom voelen sommige gesprekken als een chaotische polonaise, terwijl andere meer lijken op een prachtige tango?

Volgen: Empathie is het fundament
Laten we beginnen met volgen. Denk aan dat moment waarop je met een vriend praat en hij zich gehoord voelt, niet omdat je geweldige oplossingen biedt, maar omdat je écht luistert. Je knikt op de juiste momenten, herhaalt wat hij zegt, en voegt misschien zelfs een “Ik snap het, dat lijkt me echt lastig” toe. Dat is volgen in actie.

Bij leidinggeven – of eigenlijk elke menselijke interactie – betekent volgen dat je empathie toont. Je probeert niet meteen de leiding te nemen of oplossingen te pushen. Je laat zien dat je het perspectief van de ander begrijpt. Covey, die meester van wijsheid, noemde dit niet voor niets: “Eerst begrijpen, dan begrepen worden.”

Leiden: Congruent en charismatisch
En dan komt het moment dat je kunt leiden. Niet als een blaffende sergeant, maar als een zelfverzekerde danspartner. Je hebt rapport opgebouwd, de ander voelt zich veilig, en nu kun je die veiligheid gebruiken om richting te geven.

Een voorbeeld: Stel, je zit in een restaurant en je wilt de rekening betalen. Als je dit onzeker brengt – “Eh… nou… zou het misschien oké zijn als ik betaal?” – is de kans groot dat de ander zich ongemakkelijk voelt en je aanbod afslaat. Maar als je met een glimlach zegt: “Nee, ik sta erop, vanavond is het mijn traktatie,” dan voelt dat als een daad van warmte en leiderschap.

Congruentie is hier het sleutelwoord. Mensen volgen geen leiders die twijfelen. Ze volgen degenen die weten wat ze willen en dat met overtuiging communiceren.

Het geheim van ‘ja en’
Wil je een praktische tip die je vandaag al kunt toepassen? Probeer eens vaker “ja en” te zeggen in plaats van “ja maar.”
“Ja maar” voelt als een koude douche. Het blokkeert, stelt grenzen en creëert weerstand.

“Ja en” opent deuren. Het geeft erkenning aan wat de ander zegt en voegt iets positiefs toe.

Een simpel voorbeeld:
“Ik denk dat we dit project beter kunnen uitstellen.”
“Ja maar dat kost ons tijd.” (Resist!)
“Ja en we moeten even nadenken over hoe we die tijd het beste kunnen benutten.” (Flow!)
Zie je wat hier gebeurt? Je volgt eerst, en daarna leid je subtiel het gesprek naar een positieve richting.

Een oefening voor de praktijk
Wil je dit principe trainen? Probeer de volgende oefening:
Kies een gesprekspartner en stel vragen over iets dat hen bezighoudt.
Laat ze uitpraten. Herhaal of parafraseer wat ze zeggen.
Voeg empathie toe: “Ik begrijp het. Dat moet pittig zijn.”
Nu pas, introduceer je jouw eigen idee: “Zou je ook kunnen overwegen om…”

Misschien voelt dit in het begin wat gekunsteld, maar geloof me, het werkt als een trein.

Volgen en leiden met humor
Wat je vooral moet onthouden, is dat dit principe niet zwaarwichtig hoeft te zijn. Je kunt er ook humor in brengen. Stel je een dans voor waarbij de leider vergeet eerst te volgen. Je zou eindigen met een hoop gestamp op tenen en gênante blikken. Zó voelt het ook als je in een gesprek direct begint met leiden.

Dus, de volgende keer dat je een gesprek voert, stel jezelf de vraag: “Ben ik nu aan het volgen of aan het leiden?” Misschien ontdek je dat een beetje tango in je communicatie al het verschil maakt.

Eerst volgen. Dan leiden. En vergeet niet af en toe een draai op de dansvloer te maken – want wat is het leven zonder een beetje plezier?