Stel je voor: je zit aan een keurig gedekte tafel, kaarslicht flikkert zachtjes, en tegenover je zit je geliefde, stralend van trots. Op je bord prijkt een culinair hoogstandje, het resultaat van uren zwoegen in de keuken. Je neemt een voorzichtige hap en… akelig. Het smaakt naar een mislukt experiment in een schoolkantine. Wat doe je?

De onzichtbare muur van onwaarheden
We leven allemaal in een wereld vol kleine, witte leugentjes en soms wat grotere onwaarheden. Het is als een onzichtbare muur die we om onszelf heen bouwen, een beschermende laag tegen kwetsbaarheid, afwijzing en ongemakkelijke situaties. Van het beleefd bedanken voor een cadeau dat je eigenlijk helemaal niet mooi vindt, tot het verzinnen van een smoesje om uit een vervelend gesprek te komen: we zijn kampioenen in het verdraaien van de waarheid.

Waarom liegen zo lekker is
Maar waarom doen we dat eigenlijk? Waarom verfraaien we de werkelijkheid zo graag? Omdat het soms gewoon makkelijker is. Omdat we bang zijn voor de reactie van anderen. Omdat we onszelf willen beschermen tegen teleurstelling. En soms, eerlijk is eerlijk, gewoon omdat het leuk is om even lekker te bluffen. Het is als een spannend spelletje poker, waarbij we proberen de ander te overtuigen van onze hand, ook al hebben we eigenlijk een troep.

De ethische dilemma’s van een leugenaar
Maar is liegen nu goed of slecht? Is het een zonde of een overlevingsstrategie? Filosofen hebben zich er eeuwenlang over gebogen, zonder tot een eenduidig antwoord te komen. Aan de ene kant is er Immanuel Kant, die vond dat liegen altijd verkeerd is. Aan de andere kant zijn er mensen die denken: ‘Ach, zolang het niemand kwaad doet…’
Het is een beetje zoals die discussie over vegetarisme: de een eet geen vlees omdat hij dieren liefheeft, terwijl de ander gewoon niet van de smaak houdt. En dan heb je nog die groep mensen die stiekem toch wel van een goed stukje biefstuk genieten, maar dat niet hardop durven te zeggen.

De gevaren van de onwaarheid
Natuurlijk heeft liegen ook zijn nadelen. Het kan leiden tot misverstanden, gebroken vertrouwen en zelfs tot grote leugens. Het is als een sneeuwbal die aan een berg gaat rollen: een klein wit leugentje kan uitgroeien tot een enorme lawine van onwaarheden. En dat is niet bepaald handig, want hoe meer je liegt, hoe moeilijker het wordt om de draad nog te volgen.

De kunst van het diplomatiek zwijgen
En dan is er nog het kunstje van het verzwijgen. Is dat hetzelfde als liegen? Dat is een beetje zoals de vraag of een hotdog een sandwich is: het hangt er maar net vanaf hoe je het bekijkt. Soms is het beter om gewoon je mond te houden, in plaats van een hele leugen te verzinnen. Het is de kunst van het diplomatiek zwijgen, een vaardigheid die niet iedereen beheerst.

Conclusie: De waarheid is relatief
Dus, mogen we nu wel of niet liegen? Het antwoord is: het hangt ervan af. Soms is een klein wit leugentje geen kwaad, maar pas op dat je niet verzandt in een moeras van onwaarheden. En onthoud: de waarheid is relatief. Wat voor de één een leugen is, kan voor de ander een halve waarheid zijn.

En wat betreft dat mislukte diner? Misschien kun je zeggen: ‘Wat een avontuurlijke smaakcombinatie! Ik heb nog nooit zoiets geproefd.’ Of: ‘Je hebt echt je best gedaan, schat. Ik waardeer het enorm.’ Het is niet helemaal de waarheid, maar het is wel een stuk vriendelijker.

Dus, de volgende keer dat je in de verleiding komt om te liegen, bedenk dan even goed wat de gevolgen kunnen zijn. En onthoud: een beetje humor kan wonderen verrichten.