-
Een goede dood
“I wish you a good death.” Het klinkt vreemd, bijna ongepast. Alsof iemand je een prettige reis wenst, maar dan naar een bestemming waarvan je liever vergeet dat die bestaat. En toch zit er iets dieps, iets ontroerends in. Paul McCartney zei ooit over zijn liedje “The End of the End”: “It’s taken from the…
-
De verborgen prijs van efficiëntie
Sedert efficiëntie in ons leven is gekomen, heeft dat twee effecten opgeleverd.1. We zijn ongekend rijk geworden – en slim, intelligent en machtig.2. En tegelijk is de schoonheid verdwenen, of heeft ze zich teruggetrokken in abstractie. Wat ooit traag was, heeft plaatsgemaakt voor snelheid. Wat ooit handwerk was, is nu algoritme. De mens die vroeger…
-
Van ‘Nooit meer’ tot nihilisme – De erfenis van kritiek en leegte
Wat begon als een roep om ‘nooit meer Auschwitz’, is langzaam veranderd in een cultuur die alles afbreekt – en ons achterlaat met de leegte van het niets. Zich zorgen makend discussieerden de professoren van de Frankfurter Schule na de Tweede Wereldoorlog. Auschwitz lag nog dampend in het geheugen. “Nie wieder” – nooit meer fascisme,…
-
De aard van het bewustzijn
Toen ik vanochtend mijn eerste kop koffie inschonk, bleef ik even staan kijken naar de damp die uit het donkere oppervlak omhoog kringelde. De geur was vertrouwd, bijna troostend. Maar opeens vroeg ik me af: wie is het eigenlijk die dit ervaart? Mijn lichaam dat de warmte voelt? Mijn brein dat de geur herkent? Of…
-
Door te kijken verandert het bekeken
We denken vaak dat kijken iets neutraals is. Alsof je ogen net kleine cameraatjes zijn die de werkelijkheid objectief vastleggen. Maar wie wel eens een pasfoto van zichzelf heeft gezien, weet: zo simpel ligt het niet. Kijken is nooit passief. Kijken is ingrijpen. Door te kijken verandert het bekeken. Het kat-effectNeem een kat. Die ligt…
-
Word jij geleefd door je scherm?
Ik kwam op het idee voor deze blog doordat ik me de laatste tijd steeds vaker afvraag: wat doet AI eigenlijk met mijn leven – nu, over 2, 3 of zelfs 5 jaar? Die vraag liet me niet meer los. Want eerlijk gezegd, technologie is overal, en soms heb ik het gevoel dat ik word…
-
Soms leeft een liefde juist omdat ze nooit geleefd kon worden
Stel je voor: een leraar en zijn leerlinge, Parijs, 12e eeuw. Hun gesprekken worden fluisteringen, hun lessen veranderen in kussen. Alles wat verboden is, gloeit het felst. Hij is de grootste denker van zijn tijd: Pierre Abélard, filosoof en theoloog. Zij is een uitzonderlijk begaafde jonge vrouw: Héloïse, belezen in Latijn, Grieks en theologie. Hun…
-
Wanneer verstand ons verblindt – Over de duistere kant van de Verlichting
Stel je voor: we leven in een tijd waarin we meer weten dan ooit. We kunnen alles meten, berekenen, voorspellen. We bouwen raketten, maken supercomputers, laten AI diagnoses stellen. De mens heeft de natuur veroverd. En toch… voelt het leeg. Alsof er iets essentieels verloren is gegaan. Max Horkheimer, een Duitse denker uit de vorige…
-
De wereld kijkt terug
Je kijkt. En denkt dat je de wereld ziet.Een bloem. Een gezicht. Een vallend blad.Maar wat als het niet zo simpel is? Wat als alles verandert omdat jij kijkt? Niet in de zin van: je interpreteert het anders. Niet psychologisch, niet filosofisch bedoeld als: je projecteert jezelf op wat je waarneemt. Nee, letterlijk. Fysiek. Wat…